“The root of compassion
is compassion for oneself.”
– Pema Chodron
Wat leven we toch in een bizarre wereld. De hele dag door zijn we bezig anderen de schuld te geven van onze misère. We nemen alles persoonlijk wat een ander zegt en van daaruit voelen we ons aangevallen. Met als resultaat dat we in de verdediging gaan en de ander weer aanvallen.
Waar komt nou die neiging vandaan om de hele tijd een zondeboek te vinden? Zelfafwijzing! We hebben allemaal in onze opvoeding inprentingen gehoord zoals ‘stoute jongen’ of ‘gemeen meisje’ en zijn gaan geloven dat we inderdaad slecht zijn. Ook al gaan er steeds minder mensen naar de kerk, de meesten van ons hebben nog wel het principe van schuld en boetedoening meegekregen. Veel religies zijn gestoeld op deze overtuiging dat je in de basis slecht bent en zondigt en continu om vergeving moet vragen. Hoe pijnlijk dat dit bij de meesten van ons de grootste motivatie achter vele acties is. Zonder dat we het weten worden we geleid door de behoefte te willen bewijzen dat we wel degelijk goed zijn. We zijn continu op zoek naar erkenning en als iemand ons afwijst voelen we ons weer klein en afhankelijk.
Ironisch genoeg zorgt juist de angst voor schuld ervoor dat we verlammen. Want wat als we het niet goed doen en falen? Kunnen we het maar beter helemaal niet doen. Om onszelf vervolgens weer op ons kop te geven hiervoor. We zijn zo ontzettend streng voor onszelf!
De vraag is natuurlijk, hoe doorbreek je dit destructieve patroon van zelfafwijzing? Ik zou willen zeggen dat het simpel is, maar dat is het (in het begin) niet. Ik zelf ervaar het nog steeds regelmatig als een pijnlijk proces om dit patroon te doorzien. Het vraagt om een continue liefdevol gewaarzijn. Wat soms lastig is als je moe bent en de criticus in je hoofd de ruimte krijgt om voluit commentaar te geven. Zelfcompassie vraagt van je dat je in het hier en nu aanwezig bent bij al je gedachten en gevoelens. Stil worden en liefdevol kijken naar je angsten en verlangens. Daarvoor is het belangrijk dat je begint met vergeving. Kun je je zelf vergeven voor dingen die je in het verleden hebt gedaan of geef je jezelf nog steeds op je kop voor fouten uit het verleden? Laat het los, het is voorbij! Je hebt iedere dag opnieuw de kans om nieuwe keuzes te maken en je leven te herschrijven. Ook als het niet zo voelt! Want dan is de uitdaging te onderzoeken welke angsten je tegen houden. Houd je vast aan een bepaald zelfbeeld? Heb je oordelen over hoe je hoort te zijn of wat je hoort te doen? Als werknemer, ouder, partner, kind, vriend(in)?
In een mail van Jan Geurtz zegt hij het zo treffend: “Je kunt je angstgedachten niet stoppen, maar je kunt wel afleren te geloven dat ze echt waar zijn. Dan ga je zien dat je angst eigenlijk een richtingaanwijzer is in de richting van groei en autonomie. Ben je bang om er alleen voor te staan? Om eerlijk te zeggen wat je werkelijk wil in je leven? Die angsten zijn heel normaal en als je ze omhelst met vriendelijkheid en begrip, worden ze je bondgenoot op het pad naar vrijheid en verlichting”.
Zelfcompassie, oftewel liefdevol gewaarzijn, leert je om steeds meer je ware natuur te ervaren waardoor de angst om alleen te zijn, die diepe angst voor de leegte van het bestaan, zijn drijvende kracht verliest.
Ik gun een ieder van ons deze vrijheid!