Om dit duidelijk te maken gebruik ik graag het gedachtengoed van Dabrowski. In zijn overexcitabilities theorie legt hij uit hoe deze kinderen extra ontvankelijk zijn voor bepaalde prikkels. Waardoor ze dus een stuk intenser zijn dan een gemiddeld kind. Hij onderscheidt hierbij 5 deelgebieden. Deze zal ik hieronder toelichten. Waarna ik ook handvatten zal geven hoe hier mee om te gaan.
Psychomotorisch
Veel energie. Behoefte aan veel beweging, actie en sport, snel pratend, competitief, gedreven. Lichamelijke onrust/friemelen, hyperactiviteit, eindeloos doorpraten, impulsief, werkverslaving, moeite met ontspannen, slecht slapen.
Zintuigelijk
Gevoelig voor zintuigelijke prikkels, de zintuigen staan op scherp en nemen ongewoon veel nuances waar. Sterk genieten van en behoefte om zich uit te drukken in muziek, geluiden, beeldende kunst, kleur, vormen en taal. Sterke behoefte om aan te raken, te voelen en te ruiken.
Kwetsbaar voor relatief sterkere prikkels zoals fel licht, hard geluid, intense geuren, ruwe kleding of kledingmerkjes.
Emotioneel
Intense gevoelens en emoties. Stemming kan extreem (snel) variëren, sterke gevoelens van schuld, schaamte, angsten.
Vermogen tot sterke verbondenheid met mensen, andere levende wezens, plaatsen en voorwerpen. Vatbaar voor lichamelijke expressie van emoties: pijn in de buik, blozen, bonzend hart, zwetende handen of meer, futloosheid.
Kwetsbaar voor gevoelens van eenzaamheid en neiging tot scherp zelfoordeel.
Intellectueel
Een grote intellectuele honger, interesse in morele vraagstukken, zoeken naar de waarheid en sterk vermogen tot zelfreflectie. Een scherp observatievermogen, sterk geboeid worden door logica en een drang om complexe problemen te willen op lossen en diepgravende vragen te stellen.
Verbeelding
Sterke verbeeldingskracht: creatief, innovatief, denken in beelden, veel fantasie, beeldend taalgebruik, groot gevoel voor humor.
Leeft gemakkelijk in een rijke binnenwereld: bijzondere dromer, geniet van magie en sprookjesverhalen, denkbeeldige vrienden. Kan slecht tegen saaiheid: snel op zoek naar iets nieuws. Bij verveling afleiding vinden in een fantasiewereld/ door weg te dromen of door overmatig grappen te maken om sociaal ongemak op te vangen.
Bij spanning: ziet spoken en rampen, vermengt soms werkelijkheid en fantasie.
Om kinderen bij deze intensiteit te begeleiden is het enerzijds belangrijk dat de behoefte aan deze prikkels wordt vervuld. Want anders heb je kans dat de energie naar een van de andere deelgebieden gaat. Zo kan het zijn dat als bij een kind met sterke intellectuele en psychomotorische ontvankelijkheid niet aan de leerhonger wordt voldaan er een grote kans is dat de psychomotorische onrust groter wordt. Dit gedrag is dan wat er wordt geobserveerd en als problematisch wordt gekenmerkt. Maar er ligt dus een andere behoefte aan ten grondslag.
Of een kind dat creatief erg begaafd is, waardoor het sterk out of the box kan denken. Maar als dit talent niet wordt aangesproken kan het kind emotioneel erg aan zichzelf gaat twijfelen en zelfs depressief worden.
Anderzijds is het belangrijk dat het kind leert zijn prikkels te reguleren. Dat kan juist ook weer door de andere ontvankelijkheden in te zetten. Zo kan het helpen om bij kind met veel onrust in zijn hoofd heeft dat bijvoorbeeld niet kan slapen daardoor te zorgen dat het kind weer contact gaat maken met zintuigelijke prikkels. Door het kind te aaien, of een zwaartedeken, of voetmassage, of ademhaling te volgen, maakt het weer contact met zijn lichaam waardoor er ontspanning in hoofd komt. Maar voor een ander kind helpt het bijvoorbeeld juist om door te sporten uit het hoofd en in het lichaam te komen. Of door in de natuur te wandelen of naar mooie muziek te luisteren.
Een kind dat zo in zijn hoofd zit dat het zich niet bewust is van zijn gevoelens en emoties kan je door middel van zijn verbeeldingskracht helpen daar meer contact mee te maken. Want onze verbeelding is de verbinding tussen ons denken en ons voelen.
Om je kind te helpen in balans te komen is het dus belangrijk dat je kind leert hoe zijn lichaam en hoofd functioneren. En hij bewust kan worden van de prikkels in zijn hoofd en lichaam. Zodat hij weet wat hij kan doen bij overprikkeling en de verschillende ontvankelijkheden kan laten samenwerken. Aan jou als ouder de mooie taak je kind hierin te begeleiden.
P.S. Wil je hier als ouder hulp mee, neem dan contact op voor een gratis kennismaking.
