“If I read a book and it makes my whole body so cold no fire can warm me, I know that is poetry.
If I feel physically as if the top of my head were taken off, I know that is poetry.
These are the only ways I know it. Is there any other way?”
— Emily Dickinson
Ik weet niet hoe het met jouw kind is maar mijn kinderen kunnen het leven behoorlijk intens beleven. Met 3 jongens kan het energieniveau dan ook behoorlijk oplopen bij ons thuis. Denk daar een pup bij en het plaatje is compleet…
Om te weten hoe je ze kan helpen bij het kanaliseren van die energie is het goed om te begrijpen waardoor ze zo druk worden. Dit komt namelijk door de prikkels die ze op een dag op doen. Het op doen van die prikkels kan op verschillende gebieden zijn, namelijk zintuigelijk, visueel, intellectueel, motorisch of emotioneel. Oftewel de 5 overexcitabilities of extra ontvankelijkheden van Dabrowski (zie ook mijn blog: Wat zijn nou precies intense kinderen?).
Hoe intenser het kind, hoe sterker deze overexcitabilities zijn. Zo is een heel intelligent kind ook vaak super gevoelig, voor zowel de gevoelens van anderen als zintuigelijke prikkels. Dit is een aspect wat vaak bij hoogbegaafdheid wordt onderbelicht. Er wordt dan gedacht oh het kind leert zo makkelijk, maar er is geen kennis van hoe de verdere bedrading van het kind is. En die is meestal stuk scherper afgesteld. Zo zal het visueel veel details waarnemen, pikt het alle stemmingen in de klas op, raakt het sneller afgeleid, ervaart het vaak veel onrust in het lichaam en heeft het een enorme honger naar kennis en nieuwe dingen leren. En dit is gecombineerd met een hoog zelfbewustzijn en snel gevoelens van schaamte en zelfafwijzing. Waardoor ze veel van wat er gebeurt op hen zelf betrekken.
Het kan voor jou als ouder dan ook een uitdaging zijn om deze kinderen in balans te helpen zijn. Want op school is er vaak weinig ruimte om te bewegen en de energie eruit te rennen, laat staan om je even terug te trekken als de prikkels te groot worden. De overexcitabilities kunnen dan ook de ingang zijn voor meer balans. Het zijn een soort communicerende vaten. Is het kind op het ene gebied overprikkeld, dan helpt het om een van de andere ontvankelijkheden aan te spreken.
Want is een kind met name cognitief overprikkeld, dan is het kind aanspreken op zijn voorkeur voor bewegen een manier om te ontladen. Is een kind echter heel onrustig, dan kan het ook juist helpen om je kind cognitief meer uitdaging te geven omdat de intellectuele ontvankelijkheid te weinig is aangesproken. Of als een kind veel neerslachtige gevoelens heeft kan sporten een manier zijn om meer in balans te komen. Maar het kan ook zijn dat het kind een voorkeur heeft voor juist het zintuigelijke of visuele. Dan kan de natuur in gaan helpen. Maar ook bijvoorbeeld tekenen/schilderen of muziek luisteren/maken.
Doordat zintuigelijke prikkels ook erg sterk kunnen zijn ervaren kinderen bepaalde kleding vaak ook als onprettig. Wat weer onrust in het lichaam kan geven. Het is fijn als die energie er dan uit kan. Ook gevoelens kunnen doordat ze diep voelen vaak worden vastgezet in het lichaam. Want veel kinderen doen zich op school bijvoorbeeld groter voor en zullen daar niet hun tranen laten zien. Maar die energie moet er dan wel uit. Het is dus zoeken waar de voorkeur van jouw kind ligt.
Voor mijn jongens is sporten echt heel belangrijk. Ik herken dit ook van mezelf. Sport is echt mijn uitlaadklep. De oudste twee sporten dan ook erg veel. Als ze met een vol hoofd of moe zijn van school of bijvoorbeeld verdriet voelen en geen zin hebben laat ik ze juist wel naar sport gaan. Toen we de hond moesten laten inslapen had mijn oudste echt geen zin in hockey. De dag zelf was dit uiteraard helemaal ok. Maar toen hij 2 dagen later verdrietig uit school kwam en nog steeds niet wilde heb ik hem liefdevol gestimuleerd en naar de hockey gebracht. Hij voelde zich daarna stukken beter.
Voor allebei de jongens is muziek ook een belangrijke manier om te ontspannen. De een speelt gitaar en de ander drum. Maar liever nog luisteren ze naar muziek. Het verschil is wel dat de middelste veel meer onrust in het lichaam ervaart en zodra hij muziek hoort gaat hij dan ook bewegen. Dus in plaats van de onrust af te wijzen kan het ook op iets gericht worden en wordt het zelfs een kracht.
De onrust in het lijf wordt overigens erger door alle zintuigelijke en emotionele prikkels die hij oppikt, zowel op school als thuis. Wat hem daarvoor helpt is het zintuigelijke gebruiken en hem aanraken, aaien, wat druk zetten op zijn lichaam zodat hij deze weer beter kan voelen.
Onzekerheid verhoogt ook de onrust. Ik herken dat zelf ook wel. Dan ga ik bijvoorbeeld sneller praten. Contact met mijn lichaam heeft ervoor gezorgd dat dit steeds minder vaak voorkomt.
Onze jongste kan juist weer erg boos worden bij een teveel aan prikkels. Dan wil hij met rust gelaten worden. Daarnaast helpt het om hem cognitief uit te dagen, want anders wordt deze energie ook boze energie. Hij heeft een erg sterke behoefte aan autonomie dus als iemand hem vertelt wat hij moet doen geeft dat eigenlijk al snel overprikkeling. Tegelijkertijd is hij 4 en heeft hij natuurlijk wel ook kaders nodig, want anders zou hij al de hele dag lekker tv kijken. Het is dus steeds flink balanceren tussen ruimte geven, afkaderen en meebewegen.
Zoals je aan de voorbeelden ook ziet, het is voor ieder kind anders wat werkt. Ouderschap is wat mij betreft ook altijd een zoektocht, een puzzel, trial and error. Steeds weer kijken wat werkt en wat niet. Voor mezelf is dat het overigens ook geweest. Ik zei altijd: ik heb een vrij dunne bandbreedte waarbinnen ik OK ben. Want snel overprikkeld maar ook juist veel prikkels op zoekend. Gelukkig heb ik inmiddels geleerd hoe ik die prikkels makkelijker kan loslaten en door mij heen kan laten gaan. Zodat ze mij steeds minder beïnvloeden. Dat gun ik mijn en jouw kinderen ook. Dat is waarom ik zo blij wordt van ouders hierin begeleiden. En daarin wordt mijn behoefte aan leren ook nog steeds vervuld ?
P.S. Mocht je nou meer tips willen, meld je dan hier aan voor de gratis Bewust Ouderschap Online Course. Of neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.