Autonomy is different from independence
It means acting with choice.
Daniel H. Pink
Veel intense kinderen hebben een enorm sterke behoefte aan autonomie. Als ze jong zijn roepen ze dan vaak de hele dag door: zelf doen. Of in geval van onze jongste: ik mag zelf bepalen. Maar zo werkt het natuurlijk niet helemaal. Zelfs als je onvoorwaardelijk wil opvoeden (is zonder straf en beloning en het kind volgen), zal je een kind toch ook moeten helpen begrenzen. Daar zie ik het dan ook nog wel eens missen gaan in de onvoorwaardelijk ouderschap groepen. Daarom spreek ik zelf liever altijd over bewust ouderschap. Want je kind volgen in zijn of haar behoefte betekent niet dat het altijd maar zijn zin moet krijgen. Dan richt je je namelijk meer op zijn wensen dan daadwerkelijk op zijn behoeften. En daar zit een groot verschil tussen.
Een kind dat graag kijkt hoe ver het kan gaan heeft namelijk ook echt grenzen nodig om zich veilig te voelen. Belangrijk hierin is echter of je daarbij het kind afwijst of niet. Dat maakt een groot verschil in hoe onvoorwaardelijk het kind jouw liefde zal ervaren. Dan laat je weten dat je het gedrag niet ok vindt, maar je kind nog even lief vindt. Dit klinkt heel vanzelfsprekend maar dat is niet hoe een kind het ervaart als jij boos wordt omdat hij je bijvoorbeeld schopt of uitscheldt. De vraag van veel ouders is dan ook hoe je dat onderscheidt kunt maken. Daarvoor is het belangrijk om in verbinding te blijven. Iets wat niet lukt als je het kind gaat straffen. Dan wijs je namelijk niet alleen het gedrag maar ook het kind af. Ter illustratie het voorbeeld van hoe ik dit bij mijn middelste deed. Toen hij een jaar of 5/6 was kon hij als hij boos was van zich af gaan schoppen. Wat ik dan deed was met mijn ene hand het schoppen tegenhouden, maar met mijn andere hand aaide ik hem over zijn rug. En eigenlijk was het bijna meer krassen. Want we hadden bij toeval ontdekt dat hij dit lekker vond en hij dan meer in zijn lichaam kwam. Wat we op zo’n moment ook merkten. Want de boosheid zakte dan en dan kwam er verdriet onder vandaan. Boosheid is namelijk altijd een manier om ander gevoel te maskeren. Gevoel van onmacht, frustratie, verdriet, moeheid, etc. Door in verbinding te blijven worden de werkelijke behoeften duidelijk. Waardoor je ook steeds beter kan inspelen op deze behoeften en je de boze buien voor bent.
Overigens is autonomie iets anders dan onafhankelijkheid. Binnen de montessori visie is ‘leer mij het zelf te doen’ een van de belangrijke waarden. Maar leer mij het zelf te doen gaat over het kind onafhankelijk maken maar spreekt de behoefte aan autonomie niet aan. Nou is het in de montessori visie gelukkig ook zo dat ze zelf hun planning maken en dus kunnen kiezen wanneer ze wat doen. Maar veel intense kinderen lopen toch behoorlijk vast in het onderwijs doordat ze niet de ruimte hebben zelf te kiezen. Alleen al het naar de toilet gaan of je brood eten wordt vaak al voor je bepaald. Laat staan de dingen die er voor een kind echt toe doen. Dit tast de intrinsieke motivatie van een kind aan. Met als gevolg dat het gevoel van competentie ook vaak wordt ondermijnd.
Ook in de opvoeding kan het een uitdaging zijn kinderen de ruimte te geven te kunnen kiezen. Zeker als het gezin uit meerdere kinderen bestaat. Toch is dit wel echt essentieel voor het welzijn van je kind. Daarom heb ik het ook zo graag over bewust ouderschap. Om jou als ouder te helpen bewust te worden van je overtuigingen over opvoeden. Want als jij gelooft dat je kind zus of zo moet, dan zal je dat ook zo richting je kind benaderen en ervaart het kind geen ruimte om zelf te beslissen hierin. Want is het werkelijk zo dat hij zijn jas aan moet, zijn eten op moet eten, etc.? Dus het is goed als ouder om je af te vragen hoeveel ruimte voor autonomie je kind van jou krijgt. Wat dus niet betekent dat het altijd zijn zin krijgt. Maar wel dat het gehoord wordt, zijn behoeften kan uiten en daarin serieus wordt genomen en waar mogelijk keuzes krijgt. En dat als het kind toch begrenst moet worden dit in verbinding gebeurt. Zodat het leert op gezonde manier zijn teleurstelling te doorvoelen. En veerkracht ontwikkelt. Als een kind namelijk teveel in zijn autonomie beperkt wordt dan voelt het zich niet serieus genomen en dragen teleurstellingen niet bij aan veerkracht maar juist aan frustratie en laag zelfbeeld. Waardoor het steeds meer zal gaan strijden om die autonomie. En je met elkaar in neerwaartse spiraal komt.
Geef je kind dus zoveel mogelijk ruimte om dingen te proberen, te ontdekken en te kiezen. Op deze manier ervaart het vanuit de ouder een gevoel van vertrouwen. Vertrouwen dat je kind het kan en dat hij er mag zijn. Een basisvoorwaarde om te kunnen leren en groeien.
P.S. Mocht je nou meer tips willen, meld je dan hier aan voor de gratis Bewust Ouderschap Online Course. Of neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.
